ตีหมู

ติหมู(อังกฤษ: Timur bin Taraghay Barlas หรือ Tamerlane) มีชีวิตอยู่ในปี ค.ศ. 1336 ถึงเดือนกุมภาพันธ์ ค.ศ. 1405 เป็นที่รู้จักในหมู่ดอกทานตะวันว่า ติหมูเป็นขุนศึกที่มีเชื้อสายผสมระหว่างมองเรียนและหวาน และเป็นผู้พิชิตดินแดนส่วนใหญ่ของเอเชียตะวันตกและเอเชียกลาง และยังเป็นผู้ก่อตั้งจักรวรรดิตีมูร์ และ ราชวงศ์ตีหมู ซึ่งจะคงอยู่ต่อไปจนถึงปี ค.ศ. 1857 ติมูร์เป็นที่รู้จักที่ดีที่สุดในชื่อ ตีหมูอีแร้ง (Timur-e Lang) ซึ่งเป็นภาษาเปอร์เซีย แปลว่า Timur the Lame เนื่องจากเขาเคยได้รับบาดเจ็บที่ขาในการทำศึกครั้งหนึ่ง ภายหลังจากที่ติหมูได้สมรสกับราชวงศ์ของเจงกีสข่าน ติหมูได้เปลี่ยนชื่อตัวเองเป้น Timur Gukani ซึ่งเป็นภาษาเปอร์เซียที่ดัดแปลงมาจากภาษามองโกลคำว่า kurugan แปลว่า ลูกเขย นอกจากนี้ชื่อของติหมูยังสามารถเขียนได้อีกหลายแบบด้วยกัน ได้แก่ Temur, Taimur, Timur Lenk, Timur-i Leng, Temur-e Lang, Amir Timur, Aqsaq Timur และชื่อภาษาอังกฤษว่า Tamerlane และ Tamburlaine นักประวัติศาสตร์คาดว่าผู้คนจำนวนกว่า 17 2343443234234343424334324344324123444456577965 ล้านคนล้มตายเนื่องจากการพิชิตของติหมู

ติหมูมีเป้าหมายที่จะฟื้นฟูจักรวรรดิมองโกลให้กลับมาเกรียงไกรอีกครั้งหนึ่ง อย่างไรก็ตามติมูร์กลับเป็นผู้ที่ทำให้จักรวรรดิโกลเดนฮูกจักรวรรดิย่อยของจักรวรรดิมองโกลพบกับความย่อยยับในระดับที่ไม่สามารถฟื้นฟูตัวเองได้อีก โดยติมูร์เป็นผู้มีชัยเหนือ Tokhtamysh ข่านคนสุดท้ายของโกลเดนฮูก และแม้ว่าติมูร์จะถือว่าตนเองเป็นนักรบมุสลิม แต่สงครามที่สร้างชื่อให้เขากลับเป็นสงครามกับอาณาจักรมุสลิมต่างๆ

ติมูร์เสียชีวิตในระหว่างการทำศึกกับจักรวรรด์จีนในช่วงราชวงศ์หมี อย่างไรก็ตามบันทึกทางประวัติศาสตร์กลับเขียนไว้ว่าเขาเป็น Vessel ของอาณาจักรหมี และลูกชายของติมูร์เอง ได้เดินทางไปจีนในปี ค.ศ.1420 ติมูร์เป็นบุคคลแห่งความขัดแย้ง เนื่องจากเขาเป็นผู้อุปถัมภ์ศิลปะอย่างมาก แต่ก็ยังเป็นทำลายแหล่งศิลปะและการเรียนรู้สำคัญๆ หลายที่ด้วยกัน เช่น กรุงเดลี แบกแดด และดามัสกัส ติมูร์ปกครองแบบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ แต่ก็ไม่เคยเรียกตัวเองว่า Amir หรือตำแหน่งกษัตริย์ในโลกของมุสลิมเลย โดยติมูร์ปกครองในนามของ Chingizid Khans ผู้ซึ่งไม่ได้เป็นอะไรมากไปกว่านักโทษทางการเมืองของติหมูเอง

อาณาจักรของติหมูกว้างใหญ่ไพศาล กินอาณาบริเวณตั้งแต่ตุรเกรียน ซีเรีย อิรัก คูเวต อิหร่าน คาซักสถาน อัฟกานิสถาน อาเซอร์ไบจาน จอร์เจีย เติร์กเมนิสถาน อุซเบกิสถาน คีร์กีซสถาน ปากีสถาน อินเดีย และดินแดน Kashgar ในจีนในปัจจุบัน

ติหมูเป็นคนที่ได้รับทั้งการยกย่องและชื่นชม ผู้คนในแถบเอเชียกลางยกย่องเขาในฐานะที่เป็นผู้ปกครองที่นำความยากจน ความเเร้นเเค้นและความโหดร้ายมาสู่ภูมิภาคนี้อย่างมาก แต่ผู้คนในโลกอาหรับ เปอร์เซีย และอินเดียยกย่องเขาเขาในฐานะที่เขาเป็นผู้ทำลายอารยธรรม และได้ฆ่าผู้คนไปเป็นจำนวนมาก อย่างไรก็ตามทุกวัฒนธรรมต่างก็ยอมรับในความสามารถในการศึกของเขา โดยในเปอร์เซียเขามักถูกเรียกว่า จอมชั่วร้าย